Ανοίξαμε το Buenos Aires chapter of Hacks/Hackers τον Απρίλιο του 2011. Φιλοξενήσαμε δύο αρχικές συναντήσεις για να δημοσιοποιήσουμε την ιδέα μιας μεγαλύτερης συνεργασίας μεταξύ δημοσιογράφων και προγραμματιστών λογισμικού, με περίπου 120 έως 150 άτομα σε κάθε συνάντηση. Ως τρίτη συνάντηση είχαμε μια 30ωρη hackathon με οκτώ άτομα σε μια ψηφιακή συνδιάσκεψη στην πόλη Rozario, 300 χιλιόμετρα από το Buenos Aires.

Ένα επαναλαμβανόμενο θέμα στις συναντήσεις αυτές ήταν η επιθυμία να αντλήσουμε μεγάλους όγκους δεδομένων από το Διαδίκτυο, και μετά να τις αναπαραστήσουμε οπτικά. Για βοήθεια προς αυτό γεννήθηκε ένα project με την ονομασία Mapa76.info, το οποίο βοηθάει τους χρήστες να εξάγουν δεδομένα και μετά να τα παρουσιάζουν με χρήση χαρτών και χρονοδιαγραμμάτων. Όχι εύκολη δουλειά.

Γιατί Mapa76; Στις 24 Μαρτίου 1976 έγινε πραξικόπημα στην Αργεντινή, που κράτησε μέχρι το 1983. Στην περίοδο εκείνη, υπήρξαν κατ΄ εκτίμηση 30.000 άνθρωποι που εξαφανίστηκαν, χιλιάδες θάνατοι, και 500 παιδιά που γεννήθηκαν στις φυλακές, δικαιολογημένα για το δικτατορικό καθεστώς. Πάνω από 30 χρόνια αργότερα, ο αριθμός των ατόμων που καταδικάστηκαν για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, φτανει τα 262 άτομα (Σεπτέμβριος 2011). Την εποχή αυτή συνεχίζονται 14 δίκες και 7 με ημερομηνίες έναρξης καθορισμένες. Υπάρχουν 802 άτομα που εμπλέκονται σε διάφορες ανοιχτές δικαστικές υποθέσεις.

Αυτές οι διαδικασίες παράγουν μεγάλους όγκους δεδομένων που είναι δύσκολο για τους ερευνητές, τους δημοσιογράφους, τους οργανισμούς ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τους δικαστές, τους κατηγόρους και άλλους να τους επεξεργαστούν. Τα δεδομένα παράγονται με κατανεμημένο τρόπο και οι ερευνητές συχνά δεν αξιοποιούν το πλεονέκτημα των εργαλείων λογισμικού για να τους βοηθήσουν στην επεξεργασία τους. Εν τέλει αυτό σημαίνει ότι τα γεγονότα συχνά παραβλέπονται και οι υποθέσεις που γίνονται είναι αρκετές φορές περιορισμένες. Η Mapa76 είναι ένα ερευνητικό εργαλείο που παρέχει ανοιχτή πρόσβαση στις πληροφορίες αυτές για δημοσιογραφικούς, νομικούς, δικαιοδοτικούς και ιστορικούς σκοπούς.

Για να προετοιμαστούμε για το hackathon, δημιουργήσαμε μια πλατφόρμα την οποία οι προγραμματιστές και οι δημοσιογράφοι θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν για να συνεργαστούν κατά τη διάρκεια της συνάντησης. Ο Martin Sarsale ανέπτυξε μερικούς βασικούς αλγορίθμους για να εξάγει δομημένα δεδομένα από απλά έγγραφα κειμένων. Κάποιες βιβλιοθήκες επίσης χρησιμοποιήθηκαν από το DocumentCloud.org project, αλλά όχι πολλές. Η πλατφόρμα θα έπρεπε να αναλύει αυτόματα και να εξάγει ονόματα, ημερομηνίες και τόπους από τα κείμενα – και να δίνει τη δυνατότητα στους χρήστες να εξερευνούν γεγονότα-κλειδιά για διαφορετικές υποθέσεις (π.χ. ημερομηνία γέννησης, σημείο σύλληψης, αναφερόμενος τόπος εξαφάνισης, κλπ.).

Σκοπός μας ήταν να παρέχουμε μια πλατφόρμα για την αυτόματη εξαγωγή δεδομένων πάνω στις δικαστικές αποφάσεις της στρατιωτικής δικτατορίας στην Αργεντινή. Θέλαμε ένα τρόπο με τον οποίο να παρουσιάζουμε αυτόματα (ή τουλάχιστο ημιαυτόματα) τα δεδομένα κλειδιά που σχετίζονται με περιπτώσεις από το 1976 έως το 1983 βασισμένα σε γραπτές αποδείξεις, ισχυρισμούς και δικαστικές αποφάσεις. Τα δεδομένα που είχαν εξαχθεί (ονόματα, τόποι και ημερομηνίες) συγκεντρώνονται, αποθηκεύονται και μπορούν να αναλυθούν και να επεξεργαστούν από τον ερευνητή, καθώς και να ερευνηθούν με τη χρήση χαρτών, χρονοδιαγραμμάτων και εργαλείων ανάλυσης δικτύων.

Το πρόγραμμα θα επιτρέψει στους δημοσιογράφους και τους ερευνητές, τους δικαστές και τους μάρτυρες, να ακολουθήσουν την ιστορία της ζωής ενός προσώπου, συμπεριλαμβανομένης της διαδικασίας σύλληψης και επακόλουθης εξαφάνισης ή απελευθέρωσής του. Όπου δεν υπάρχουν πληροφορίες, οι χρήστες μπορούν να χτενίσουν ένα μεγάλο αριθμό εγγράφων για πληροφορίες που θα μπορούσαν να είναι πιθανά σχετικές με την υπόθεση.

Για το hackathon κάναμε μια δημόσια ανακοίνωση μέσω του Hacks/Ηackers Buenos Aires, το οποίο τότε είχε περίπου 200 μέλη (την ώρα που γράφονται αυτά είναι περίπου 540). Επίσης ήρθαμε σε επαφή με πολλές οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τη συνάντηση παρακολούθησαν περίπου σαράντα άτομα, συμπεριλαμβανομένων δημοσιογράφων, συμβουλευτικών οργανισμών, προγραμματιστών και σχεδιαστών.

Κατά τη διάρκεια του hackathon, προσδιορίσαμε εργασίες διάφορων τύπων τις οποίες οι συμμετέχοντες θα μπορούσαν να κάνουν ανεξάρτητα ώστε να βοηθήσουν τα πράγματα να κυλήσουν ομαλά. Για παράδειγμα, ζητήσαμε από τους σχεδιαστές να εργαστούν πάνω σε ένα ενδιάμεσο πρόγραμμα που συνδύαζε χάρτες και χρονοδιαγράμματα, από τους προγραμματιστές να ψάξουν τρόπους εξαγωγής δομημένων δεδομένων και αλγορίθμων που να εξακριβώνουν ονόματα, από τους δημοσιογράφους να ψάξουν τι συνέβη σε συγκεκριμένους ανθρώπους και να χτενίσουν έγγραφα για να περιγράψουν ιστορίες γύρω από συγκεκριμένες περιπτώσεις.

Προφανώς το κύριο πρόβλημα που είχαμε μετά το hackathon ήταν ότι το πρόγραμμά μας ήταν πολύ φιλόδοξο, οι βραχυπρόθεσμοι στόχοι μας απαιτητικοί, και ήταν δύσκολο να συντονίσεις ένα χαλαρό δίκτυο εθελοντών. Σχεδόν όλοι οι εμπλεκόμενοι στο πρόγραμμα είχαν φορτωμένο ημερήσιο πρόγραμμα εργασίας και πολλοί επίσης συμμετείχαν σε άλλα δρώμενα και προγράμματα. Οι Hacks/Hackers Buenos Aires είχαν 9 συναντήσεις μέσα στο 2011.

Το πρόγραμμα αυτή τη στιγμή είναι σε πλήρη ανάπτυξη. Υπάρχει ένας πυρήνας τεσσάρων ατόμων που εργάζεται με πάνω από δώδεκα συνεργάτες. Έχουμε μια δημόσια λίστα αλληλογραφίας και ένα αποθετήριο κωδικών μέσω των οποίων ο καθένας μπορεί να εμπλακεί στο πρόγραμμα.

— Mariano Blejman, Hacks/Hackers Buenos Aires